تماشای کارتون و اثرات مثبت و منفی آن بر کودکان

تماشای کارتون با زندگی کودکان عجین شده است. حدود یک قرن از پخش اولین کارتون‌ها می‌گذرد و چند نسل با تماشای کاتون‌های مثل علاالدین و چراغ جادو، سیندرلا، پیترپن و دیو و دلبر بزرگ شده‌اند. دخترها آرزو داشتند مثل یکی از پرنسس‌های داستان باشند و پسرها در رویای خود شوالیه‌های دلیر و جنگجوی قصه بودند.

به هر حال، کارتون‌ها بر رشد شناختی و رفتار کودک اثرات مثبت و گاهی منفی دارند. این مقاله شما را با تاثیرات کارتون بر کودکان آشنا می‌کند و راه‌های مقابله با اثرات منفی را ارائه می‌دهد.

تاثیرات مثبت تماشای کارتون

اهمیت تماشای کارتون برای کودکان به دلیل اثرات مثبتی است که می‌تواند به همراه داشته باشد. بعضی از این نکات مثبت عبارتند از:

١-تسریع در یادگیری کودکان

تماشای کارتون کودک را به سمت یادگیری هدایت می‌کند. نمونه‌ی روشنی از این تاثیرات مثبت را می‌توان در کارتون‌های آموزشی که اشکال، اعداد یا رنگ‌ها را آموزش می‌دهند، مشاهده کرد. چنین کارتون‌هایی به شیوه‌ی تعاملی و در فضایی شاد و مفرح، یادگیری را برای کودک دلپذیر می‌کنند. یکی از بهترین انتخاب ها در سال 2020 برای تماشای کارتون، انیمیشن تور جهانی ترول ها است. این انیمیشن جذاب را که پر از لحظات شاد و آواز و رقص و موسیقی است برای گذران اوقات فراغت فرزندتان پیشنهاد می کنیم.

٢-کمک به رشد آگاهی کودک

تماشای کارتون در رشد مهارت‌های شناختی کودک موثر است. همچنین در رشد منطق و استدلال، پردازش دیداری و شنیداری و تقویت توجه انتخابی کودک تاثیر بسزایی دارد. ضمن آنکه آموزش برخی از آموزه های اخلاقی مانند کمک به همنوع یا دوستی با طبیعت و حیوانات نیز می تواند از طریق تماشای انیمیشن صورت بگیرد. مانند انیمیشن زندگی پنهان حیوانات خانگی ، که فرصتی برای فراگیری این آموزه هاست.

٣-آموزش زبان به کودک

کارتون‌ها به زبان‌های مختلفی تهیه و پخش می‌شوند و از این جهت در تقویت مهارت‌های زبانشناختی کودک موثر هستند. برای مثال اگر کودک کارتونی را به زبان مادری‌اش تماشا کند، آن را بهتر و زودتر یاد می‌گیرد. همچنین با تماشای بیشتر کارتون، کودک تلفظ صحیح کلمات و شیوه درست گفتار را می‌آموزد. به عنوان مثال شما می توانید انیمیشن بچه رئیس زبان اصلی را برای کودکتان پخش کنید.

٤-افزایش خلاقیت

با تماشای کارتون، خلاقیت و تخیل کودکان افزایش پیدا می‌کند. کودک از کارتون‌ها ایده می‌گیرد و بازخورد آن را در داستان‌هایی که تعریف می‌کند و یا نقاشی‌هایی که می‌کشند می‌توان دید. شما با دادن فرصت تماشای انیمیشن ها و کارتون های خاص مانند داستان اسباب بازی 4 به کودکتان امکان رشد قوه تخیل وی را فراهم می آورید.

٥-خنداندن کودک و کاهش استرس

تماشای کارتون برای کودکان سرگرم کننده است و تماشای انیمیشن ها و کارتون های کمدی مانند باب اسفنجی اسفنج شگفت انگیز اغلب باعث خندیدن آنها می‌شود. در نتیجه‌ی این خندیدن، استرس در آنها کاهش می‌یابد و اعتماد به نفس آنها شکل می‌گیرد. علاوه بر این، خندیدن سیستم ایمنی بدن را تقویت می‌کند و باعث ترشح اندورفین و پدید آمدن احساسات مثبت می‌شود.

٦-یادگیری مسائل مختلف

تماشای کارتون بهترین راه برای یادگیری تاریخ، آداب و رسوم، سنت‌ها و همچنین شناخت اساطیر است. مثلا تماشای کارتون‌هایی درباره مهاباراتا یا رامایانا مثل بیم کوچولوی قدرتمند به کودک افسانه‌های هندی را یاد می‌دهد.

تاثیرات منفی تماشای کارتون

اگرچه تماشای کارتون اثرات مثبت بسیاری بر کودک دارد اما گاهی می‌تواند اثرات منفی هم بر جای بگذارد. چند نکته‌ی منفی تماشای کارتون عبارتند از:

١-ترویج خشونت

تماشای کارتون‌هایی که خشونت را به تصویر می‌کشند باعث می‌شوند کودک آن خشونت را در زندگی واقعی بروز بدهد. همچنین از آنجا که شخصیت‌های کارتونی بعد از آسیب یا تصادف سالم می‌مانند و در ظاهر درد زیادی احساس نمی‌کنند، کودک متوجه میزان آسیب و جراحت نمی‌شود و آن را درک نمی‌کند. مثلا در کارتون‌هایی مثل تام و جری ، «کایوت و رودرانر/میگ میگ» و «اوگی و سوسک ها» شخصیت‌ها بلاهای زیادی بر سر یکدیگر می‌آورند مثلا یکی دیگری را از ارتفاع پرت می‌کند اما در نهایت آن شخصیت آسیبی نمی‌بیند. این مشکل با صحبت و کنترل والدین می‌تواند به سادگی حل شود، کافیست تا والدین کودک، از همان ابتدا بر تفاوت کارتون و واقعیت برای فرزندانشان تاکید کنند. این در حالی است که تماشای انیمیشن هایی مانند بره ناقلا فارماگدون فرصتی برای تمرین صلح طلبی و دوستی و تحمل عقاید مخالف است.

٢-بروز رفتار ناهنجار

بعضی شخصیت‌های کارتونی رفتارهای بی‌ادبانه‌ای با دیگران دارند. در این حالت ممکن است کودک از آن شخصیت الگوبرداری کند و همان رفتار را با والدین یا معلم خود داشته باشد. اگر کارتونی مانند درون و بیرون را برای کودک خود پخش کنید، می توانید پس از تماشای کارتون با او درباره طبیعی بودن احساساتی مانند غم و خشم و شادی و ترس و ضرورت کنترل آنها صحبت کنید.

٣ -تشویق به رفتارهای غیر اجتماعی

در بعضی کارتون‌ها رفتارهای نادرستی نشان داده می‌شود که ممکن است کودک با برداشت نادرست و استفاده از آن به دردسر بیوفتد. بعضی کارتون‌ها حاوی پیام‌های جنسی هستند یا خشونت و قلدری را ترویج می‌دهند. در این حالت ممکن است کودک تصور کند که داشتن رفتارهای فاسد، پرخاشگرانه یا خشونت‌آمیز امری عادی است. والدین باید بعد از تماشای انیمیشن ها و کارتون های دارای چنین محتواهایی مانند بن تن با کودک خود صحبت کنند تا تاثیرات آن برنامه را بر کودک خود ارزیابی کنند. این اتفاق کمک می‌کند تا روحیات فرزندانشان در مورد هر شخصیت کارتونی و فضای آن برای خانواده قابل کنترل باشد.

٥-بروز مشکلات جسمانی

تماشای بی‌وقفه‌ی کارتون و ثابت نشستن برای مدت طولانی می‌تواند باعث مشکلات فیزیکی جدی شود. چاقی، مشکلات بینایی و عادت‌های بد غذایی در نتیجه‌ی غذا خوردن در حین تماشای کارتون نمونه‌هایی از این مشکلات هستند. کنترل میزان تماشای برنامه‌های کارتونی توسط والدین می‌تواند در این معضل راهگشا باشد.

٦-انتخاب الگوی نادرست

کودکان از شخصیت‌های کارتونی محبوبشان الگو می‌گیرند. گاهی این موضوع باعث رفتارهای نادرست و عادت‌های بد در آنها می‌شود. گوشه گیری، انزوا، پرخاشگری و بدرفتاری نمونه‌هایی از این رفتار نادرست هستند. پدر و مادرها باید در این زمینه همراه کودک خود، به تحلیل شخصیت‌ها و اتفاق‌های کارتون‌ها و برنامه‌ها همکاری کنند.

نکاتی برای رفع اثرات جانبی کارتون دیدن کودکان

حال که مزایا و معایب تماشای کارتون را بررسی کردیم و اثرات مثبت و منفی آن را برشمردیم نوبت آن رسیده است تا راهکارهایی برای رفع اثرات منفی تماشای کارتون ارائه دهیم.

١-تماشای کارتون در کنار کودک

زمانی که در کنار کودکتان کارتون تماشا می‌کنید می‌توانید رفتارها و واکنش‌های او را نسبت به وقایع مختلف مشاهده کنید. همچنین با انجام این کار، رابطه‌ی بین شما و کودک تحکیم می‌شود. شما می‌توانید با شخصیت کارتونی محبوب او آشنا شوید، طرز فکر کودک را بفهمید، با هم بخندید و از تماشای کارتون لذت ببرید. انیمیشن کوکو یکی از کارتون های جذاب خانوادگی است که می توانید در کنار فرزندتان به تماشای آن بنشینید و از تماشای آن لذت ببرید.

٢-محدود کردن مدت زمان تماشای کارتون

مدت زمانی مشخص و محدود برای تماشای کارتون در نظر بگیرید و بیشتر کودک را تشویق کنید تحرک داشته باشد و بازی کند.

٣-انتخاب کارتون‌های مناسب و آموزشی

تنها اجازه‌ تماشای کارتون های مناسب یا آموزشی را به کودک بدهید. در این صورت نیازی نیست نگران بروز رفتارهای ناهنجار در او باشید. به عنوان مثال کارتون شنل قرمزی محتوای آموزشی مفیدی برای کودکتان دارد. مبنی بر این که اعتماد بیش از حد به غریبه ها می تواند برای او و خانواده دردسرساز شود.

٤-توضیح تفاوت‌های کارتون با واقعیت

برای کودک توضیح دهید که چه چیزی مختص کارتون است و چه چیزی در زندگی واقعی می‌تواند آسیب زننده و غیرقابل قبول باشد. مثلا توضیح دهید که اگرچه فلان شخصیت کارتون شگفت انگیزان 2 بعد از پرت شدن از ارتفاع هیچ آسیبی ندید اما در زندگی واقعی اینطور نیست و انسان‌ها آسیب پذیر هستند.

٥-نصب اپلیکیشن‌های کنترل کننده

با نصب برخی اپلیکیشن ها می‌توانید بر آنچه کودک تماشا می‌کند نظارت کامل داشته باشید یا دسترسی او را به محتواهای نامناسب فیلتر کنید.

٦-منع کودک از غذا خوردن در حین تماشای کارتون

صرف غذا در حین تماشای کارتون در تلویزیون، عادت بدی است که می‌تواند یک عمر ماندگار باشد. کودکان در حین تماشا بیشتر از حد معمول غذا می‌خورند که می‌تواند باعث بروز چاقی شود و این یکی از مضرات غذا خوردن کودکان حین تماشای تلویزیون است.

به طور کلی، تماشای کارتون بسته به نوع آن می‌تواند مفید یا مضر باشد. با محدود کردن زمان تماشای کارتون و تشویق کودک به بازی کردن می‌توانید کودکی سالم‌تر و شادتر داشته باشید. برای رفع معایب تماشای کارتون نکات این مقاله را جدی بگیرید.

منبع: parenting.firstcry