چطور به کودک حساس خود کمک کنیم تا احساسات خود را مدیریت کند؟

بزرگ کردن و تربیت کودکان به خودی خود کاری بسیار حساس و پر از چالش و دغدغه است. حالا اگر کودک شما کودک حساسی هم باشد، مسئولیت شما چند برابر شده و ممکن است از شما انرژی بیشتری بگیرد. اما نگران نباشید با انجام کارهای کوچک می‌توانید در تربیت کودک حساس خود بسیار موفق عمل کنید. در این مطلب ویزور به نکاتی می‌پردازیم که به شما در تربیت و مراقبت از کودک حساس کمک می کند.

چگونه متوجه شویم با کودک حساس مواجهیم؟

به عنوان مثال دوست من زهرا می‌گوید وقتی به پسر چهار ساله‌اش محمدرضا، می‌گوید که هنگام گذاشتن لیوان چای روی میز با آرامش ودقت بیشتری این کار را انجام دهد، سریع حالت پرخاشگری به خود گرفته و می‌گوید دیگر این نکته را به من نگو. البته این واکنش برای محمدرضا که کودک حساسی است دور از انتظار نیست. چون در بسیاری از مواردی که والدین او سعی دارند به او آمورش بدهند و یا او را از کاری منع کنند و یا حتی خودش در کاری موفق نمی‌شود، مثل همین مثال از کوره در رفته و فریاد می‌زند و اغلب گوش‌هایش را با دستش می‌پوشاند.

بچه‌هایی مثل محمدرضا کودکان حساسی هستند که در مقایسه با دیگران واکنش عمیق‌تری به احساسات‌شان نشان می‌دهند و این کودکان مواقعی که احساس کنند چیزی یا کسی آنها را کنترل می‌کند و یا در انجام کاری ضعیف هستند ممکن است کنترل خود را از دست بدهند و مثل محمدرضا فریاد بکشند و یا گریه کنند و رفتارهایی از این دست از خود نشان دهند.

این مثال مشخص می‌کند که طبیعت رفتاری هر شخصی برآمده از خلق‌ و‌ خوی اوست. باید بدانید که این خلق و خو چیزی نیست که کودک حساس ما خودش انتخاب کرده و یا والدینش تاثیری در آن داشته‌اند. مثلا  بعضی از کودکان از قرار گرفتن درموقعیت‌های جدید غرق در لذت می‌شوند و از تجارب جدید استقبال می‌کنند اما بعضی دیگر زمان می‌برد تا خوشان را با محیط جدید وقف دهند. شما به عنوان والدین با درک این موضوع که کودک حساسی دارید می‌توانید به همسو کردن احساسات و محیط اطرافش کمک کنید. در اینجا به نکاتی می‌پردازیم که به شما در این مسیر کمک می‌کنند.

والدین چگونه می‌توانند به کودک حساس خود در کنترل رفتارها و عملکردش کمک کنند؟

۱. آرامشتان را حفظ کنید و از کوره درنروید

کودک حساس شما با طبیعت رفتاری خودش پیش می‌رود و مثلا وقتی می‌گوید از شما متنفر است به این معنی نیست که واقعا از شما  متنفر است! فقط شدت احساسات خود را نمی‌تواند کنترل کند و شما به عنوان والدین با کنترل رفتارتان در مقابل رفتارهای غیرمنطقی کودک حساس خود می‌توانید نقش کلیدی در ایجاد فضای امن و دادن آرامش به او داشته باشید. به این ترتیب می‌توانید آرامش خود را حفظ کنید و به دنبال راه‌های اثرگذاری مثبت بر کودک خود باشید.

۲. احساسات کودک حساس را بشناسید و زبان همدلی با او را پیدا کنید

در تربیت کوکان عادی می‌توان ساعت‌ها با او درباره تمرکز و امیدواری و … در نحوه برخوردش با مسایل مختلف حرف زد اما وقتی کودک شما حساس باشد هر جمله یا کلمه‌ایی ممکن است او را به هم بریزد پس سعی کنید نحوه بیان احساس و راه مقابله با آن را به او آموزش دهید. به او بیاموزید برای بیان احساسش کلمه‌ایی هرچند کوتاه مثل «وای» پیدا کند و این راه به او کمک می‌کند راحت‌تر احساسش را بیان کند و شما نیز بهتر درکش می‌کنید.

۳. پیدا کردن زمان مناسب برای آموزش به کودک حساس

به عنوان والدین برای آموزش به کودکان می‌خواهیم از منطق خودمان استفاده کنیم. اما وقتی کودک حساسی داریم که نسبت به هر مسئله‌ای بیش از حد واکنش نشان می‌دهد، مثلا بیشتر می‌ترسد یا عصبانی می‌شود و سریع آشفته می‌شود و منتظر پیش آمدن مشکل است، نباید عجله کنیم. باید منطق خودمان را کنار بگذاریم و منتظر فرصتی باشیم که کودک در آرامش به سر می‌برد و ذهنش آمادگی آموزش‌های ما را دارد.

۴. با کودک خود واضح صحبت کنید

مثالی که اول مطلب گفتیم را به یاد بیاورید؛ مثلا در مورد گذاشتن لیوان چایی روی میز، داستان را با تمام جزئیات برایش بگویید اینکه ازتو میخواهم لیوان چایی را روی میز شسشه‌ایی نکوبی چون میز شکستنی است و ممکن است با ضربه تو بشکند و عواقب بدی داشته باشد. این توضیحات کامل و واضح به کودک حساس شما می‌فهماند که شما به دنبال راهی برای آزار و سرزنش او نیستید و فقط می‌خواهید به او بفهمانید که خواسته شما را درک کند و انجام ندهد. باید به او بفهمانید که وقتی کسی از او می‌خواهد کاری را انجام ندهد منظور بدی ندارد. او را توجیه کنید که باید بیشتر روی حرف هایی که می‌شنود فکر کند و زود از کوره در نرود تا بتواند رفتارهایش را کنترل کند.

۵. تجربیاتی که کوک شما در گذشته توانسته به خوبی از پسش بربیاید را برایش یادآوری کنید

به عنوان مثال به او بگوئید «یادته یه بار که با اسکوترت بازی می‌کردی، افتادی. بعد وقتی که پدرت خواست کمکت کنه عصبانی شدی. اما وقتی ارامشت رو حفظ کردی، پدرت خیلی راحت برات علت افتادنت رو توضیح داد و از اون به بعد دیگه این اتفاق برات پیش نیومد. پس هر موقع داشتی کنترلت رو از دست می‌دادی اگه این خاطره رو به یاد بیاری کمکت می‌کنه تا آروم بشی و عملکرد بهتری داشته باشی».

۶. اجازه دهید کودک حساس شما متوجه شود که شما در کنترل احساساتش شریک او هستید

بزرگترین هدیه به کودک حساس این است که به او بفهمانید درکش می‌کنید و روی نقاط مثبت عملکردش بیشتر دقت دارید تا روش‌های تربیتی و آموزشی. این همدلی شما را به هم نزدیک کرده و کودک می‌فهمد شما دنبال قضاوت او نیستید و وقتی برای کنترل احساسش تلاش می‌کند شما هم او را می‌فهمید و از او حمایت کرده و از داشتن کودکی مثل او افتخار می‌کنید.

حرف آخر

این را بدانید که حالات کودک حساس شما به دلیل یک وضعیت روحی است که ریشه در خلق و خوی او دارد و کودک دلبند شما نقشی در آن نداشته است. پذیرش این نکته به شما آرامش می‌دهد. تا بهتر او را درک کنید و بدانید که بعضی وقت‌ها  مثلا حتی پوشیدن لباس نامناسب می‌تواند او را بهم بریزد. یا صدای بلند برایش قابل تحمل نیست زیرا سیستم عصبی حساس‌تری نسبت به سایر کودکان دارد که به محرک‌های محیطی شدیدتر جواب می‌دهد.

کودکان حساس خیلی از اتفاقات روزمره را عمیق‌تر از همسن و سالان خود درک می‌کنند و  اگر به جای تلاش برای عوض کردن حساسیت آنها، به آنها در یادگیری تکنیک‌های کنارآمدن با این شرایط کمک کنید رابطه عاطفی بهتری با آنها برقرار کرده و باعث افزایش علاقه شما به کودکان حساستان می‌شود.